اگر تیزهوشی شناسایی نشود!

اگر پرداختن به موضوع کودکان معلول ذهنی مفید و تحسین آمیز است، از یاد بردن گروه دیگری از کودکان، یعنی کودکان پراستعداد که غالباً آنان را در پریشان حالی کامل وا می نهند، تا جایی که دچار نومیدی شوند، خطاست.

شاید گفته شود که کودکانی که از قرایح استثنایی برخوردارند، نیاز چندانی به کمک ندارند. قطعاً سرآمد در بسیاریش از موارد به راحتی از جمع سر در بر می آورد و راه خود را در جامعه می گشاید، ولی همیشه چنین نیست. هیچ چیز تأسف بارتر از این نمی تواند باشد که یک نابغه بالقوه، درست همانند یک معلول براثر خفقان محیط بهنجار به انحطاط کشیده شود. ملالت بار بودن کلاسهای درسی که در آن به تکرار بیهودگی مفاهیم اجمالی می پردازد، برای سرآمد و تیزهوش که بی درنگ آنها را درون سازی می کند، کشنده است.

اقرار نیست اگر بگوییم که تیزهوش از نبوغش می گذرد، چون نبوغ بار بسیار سنگینی بر دوشش می نهد، باری که هیچ کس طرز حملش را به وی نیاموخته است و خود نیز به تنهایی و بدون کمک اطرافیانش، در این راه ناتون است. پس مسلم است که کودک سرآمد در برخی از موارد نمی تواند سر بر آورد و راه خود را در جامعه بگشاید.

چیزی را که معمولاً مانع درک این واقعیت مسلم می شود، پیشداوری یا سوءتفاهم دموکراتیک می نامند. در بادی امر، تصور می شود ـ و اشتباه ه نیست ـ که محیط سهم بسزایی در تحول سرآمدها دارد و از آن نتیجه می شود و حقیقت هم دارد که سرآمدها به خانواده های بسیار روشنفکر تعلق دارند، یعنی به خانواده هایی که برای برانگیختن کودکان خود به انتخاب مشاغلی که با استعدادهایشان وفق می کند، واجد همه گونه تسهیلات هستند، لکن در این استدلال خطایی وجود دارد که معلول فراموشی است:

چه نسبتی از نوابغ بالقوه به طبقات مرحوم تعلق دارند؟

در سال ۱۹۶۴، محققی به نام جنکینز (Jenkins) در میان کودکان نابغه های شیکاگو به نسبت ارزنده ای از کـــودکان سرآمد دست یافت. به نظر جنـکینز برای یافتن کودکان سرآمد، کافی است معتقد باشیم وجود دارند و بخواهیــم پیدایشان کنیـــم...

انجام دادن این تحقیق در میـــان اقوام غیر اروپایی و انگلیسی، آمریکایی مشکل است، زیرا آزمون های هوشی با این جوامع تطبیق نمی کند. برهمین اساس است که در گذشته برخی از روان شناسان ادعا کرده اند که کودکان مایا (maya) واجد پایین ترین تراز هوشی اند. در واقع نتایجی که از آزمون این کودکان به دست آمده است، حاکی از آن است که تراز هوشی آنان از متوسط هم پایین تر است، لکن این نتایج زایده عواملی نظیر ترکیب رقابت آمیز آزمونها نیز هست.

در این آزمونها باید با سرعت عمل کرد. چه در داوری، سرعتی که آزمودنی در هنگام آزمون نسبت به نزدیکان خــود دارد بسیار مؤثر است. بنابراین، نگرانی در مورد وقت تلف شده یا روحیه رقابت که برای ما عادی به نظر می رسد، ظاهراً برای مایاها و بسیاری دیگر از رنگین پوستان کاملاً عجیب است.

منبع: روزنامه اطلاعات