مربیآموز
در روانشناسی کودک با بررسی نقاشی روشی به سرعت برای دریافتن انگیزه‌ها و درون آن هاست؛ هرچند این مسئله فقط مخصوص کودکان نیست. المان‌هایی وجود دارند که در نقاشی کودکان بیش از همه مشاهده می‌شوند.
ناگفته نماند که بعضی وقتها نقاشی‌ها تنها نقاشی هستند و چیزی بیشتر از یک تجربه‌ی جذاب از بازی نیستند و در تجزیه نقاشی آنها نباید مرحله سنی‌شان را نادیده گرفت؛ پس احتیاجی نیست دائما تلاش در تحلیل نقاشی‌های کودکان داشته باشیم.
بعضی اوقات هم می‌توانیم از خود آنها در مورد معنی های نقاشی‌شان سوال کنیم. ما در این مقاله تصمیم گرفتیم به تفسیر چمن در نقاشی کودکان بپردازیم، ولی قبل از آن لازم است با چند نکته در ارتباط با زمینه و الگوی تفسیر نقاشی آنها را بشناسیم.
مکان نقاشی
مکان ترسیم نقاشی کودک در صفحه نشان دهنده مفهوم مخصوصی است. چنانچه کاغذی به صورت عمودی به کودک بدهیم و او کاغذ را بچرخاند و آغاز به ترسیم در سمت افقی کند، از این واکنش دو برداشت می‌توان کرد:
- این رفتار نشان دهنده یک احساس بینایی متحول شده است. یعنی کودک احتیاج به فضای محیطی بیشتری دارد و نوعی هویت گرایی و مادی‌نگری در آن دیده می‌شود.
- از طرفی می‌تواند علامت نوعی تضاد باشد که روحیه متضاد او نسبت به محیط را بیان می‌کند و نوعی خودمختاری و نیاز به اثبات شخصیت را نشان می دهد.
مکان ترسیم نقاشی و تفسیر چمن در نقاشی کودکان
- قسمت پائینی کاغذ نشان دهنده جهان تاریک ناخودآگاه و همین طور زندگی زمینی و روزانه است. چون که بخش پائینی کاغذ به طور ناخودآگاهی معرف زمین است؛ پس هنگامی که کودک چمن را به عنوان خطی از زمین ترسیم می‌کند نیاز حسی خود نسبت به تغذیه و ایمنی جسمانی را نشان می‌دهد.
- چنانچه او در سمت چپ کاغذ نقاشی کند، تصاویر بیشتر مربوط به گذشته اوست و در برابر نقاشی در سمت راست مربوط به آینده است. هرچه نقاشی‌های او به طور مثال نقاشی چمن به سمت چپ مایل باشند، کودک ترجیح می‌دهد هیجان‌ها و عواطف خود را به صورت مستقیم بیان کند و به نوعی رفتار کودکانه نشان دهد.
- چنانچه نقاشی‌هایش مایل به سمت راست باشند این علامت توانایی کنترل عقلی و تحول یافتگی و حرکت به سوی بلوغ در کودک است.
- در کودکان راست‌دست، قسمت چپ نشان دلبستگی به مادر و قسمت راست کاغذ، دلبستگی به پدر است. به همین ترتیب در کودکان چپ‌دست این مسئله برعکس است.
- بخش بالای کادر تصویر نشانگر ارزش‌های کودک، آرمان‌ها و آرزوها، رویا‌ها و خیالپردازی‌های کودک است.
- اغلب حدود چهل درصد از کودکان موضوع نقاشی را در مرکز ترسیم می‌کنند و این اتفاق در هفت سالگی به هفتاد درصد می‌رسد.
- تناسب آدمکی به صورتی است که چنانچه او آدمکی بزرگ نقاشی کند نشان دهنده اعتماد به نفس و حس امنیت در او دارد. اگر کودک آن را کوچک نقاشی کند، کم‌رویی و ترس درونی خود را در آن نقاشی کرده است.
خطوط
موضوع مهم دیگر در تفسیر چمن در نقاشی کودکان نوع خط ها و ضخامت آن‌هاست. به این صورت که خط های پررنگ و ضخیم نشان دهنده چهره جسمانی، میل به لذت های جسمانی و توجه به جسم است. این موضوع در مراحل رشد روانی جنسی فروید طرح شده است. ولی چنانچه خط های چمن تا اندازه ای خشن باشند که تا پاره کردن کاغذ ادامه پیدا کنند، نشان دهنده نبود رضایت و پرخاشگری در کودک هستند.
خط های کمرنگ در نقاشی علامت آرامش، حساسیت و لطافت روحی است و بعضی اوقات هم خجالتی و نداشتن اعتماد به نفس و شک را در او نشان می‌دهد.
